ÇOCUK VE OYUN-1
Herkese merhaba!
Son yazımdan bu yana oldukça zaman geçti. Geçen zamanda Ramazan ayını ve Bayramı’nı da geride bıraktık. Okullar da kapandı ve yaz tatili başladı. Son zamanlarda ebeveynlerden en çok bunun sıkıntısını duyar oldum. “Bütün gün evde, televizyon/ tablet/ telefon (3T) başında.” ya da “Havalar çok sıcak, evde de ne yapacağımızı bilemiyoruz.” gibi konuşmalar bu aylarda ve tatil zamanı en çok duyduğum cümleler arasında başı çekiyor. Çocuğunuzla en önce ortak dikkatin yoğunlukta olduğu iletişim ve yaşına uygun oyun oynamayı öneriyorum! Oyunun neden bu kadar önemli olduğunu da sonraki yazılarımda mutlaka ele alacağım. Ama önce oyun önerilerinde bulunmak isterim ki bir an önce uygulamaya başlayın. İşte yaşlarına göre çocuklarınızla hem vaktinizi geçireceğiniz hem de gelişimini destekleyeceğiniz bazı etkinlikler:
12-24 AY
*Bir kabın içine oyuncakları doldurma boşaltma oyunu oynayabilirsiniz.
*Aile fotoğraflarına bakıp isimlerini söyleyebilirsiniz.
*Vücudun parçalarını öğretebilirsiniz; gözünü, burnunu, saçını vs...
*Resimli kitapları birlikte/paylaşımda bulunarak inceleyebilirsiniz; bu ağaç, bu çiçek, çocuk uyuyor, bak kuş uçuyor...
*Şekil kutusu oyuncaklarında kare, üçgen gibi şekilleri doğru yere yerleştirmesine yardım edebilirsiniz.
*Plastik şişeleri yan yana dizerek uzaktan şişeleri devirme oyunu oynayabilirsiniz.
*Parmak boyası ile ellerini ve ayaklarını boyayarak baskı resimler yapabilirsiniz.
*Oyun hamuru ile şekiller yapın; sıkma, yuvarlama, koparma yaparak ellerini güçlendirebilirsiniz.
*Evdeki dolapları merak edecektir. Karıştırmak isterse birlikte dolapların içini boşaltın sonra tekrar yerleştirin.
*Tekerlemeler, şarkılar söyleyin. Her zaman kelimeleri düzgün bir şekilde söyleyin.
*Özellikle 18. aya kadar televizyon izlettirmek yerine müzik, masal dinletebilirsiniz. 1,5 yaşından sonra isterseniz belli zaman aralıklarında televizyonu birlikte izleyebilirsiniz.
*Çocuğunuzun isteklerini anlatabilmesi için zaman tanıyın. Ne istediğini anlasanız bile kendini ifade etmeden yapmayın.
*Çocuğunuzun yaşıtlarıyla birlikte oynamaya ihtiyacı vardır. Sık sık onu yaşıtlarının olduğu yerlere götürün.
2-3 YAŞ
Birlikte evde bulunan artık malzemelerden oyuncaklar yaratabilirsiniz. Kutuları yapıştırıp tren, su şişelerinden kalemlik yapabilir ya da siz yaratıcılığınızı kullanabilirsiniz.
*Çocuğunuzla çorap kuklalar hazırlayabilir ve kuklaları karşılıklı konuşturabilirsiniz.
*El-yüz yıkamayı, diş fırçalamayı, kaşık-çatal kullanmayı peçete kullanmayı öğretebilir hatta artık onun yerine yapmaktan vazgeçebilirsiniz.
*Çocuğunuza temiz hava sağlayacak ortamları tercih etmelisiniz. Ağaçlı alanlarda koşmasına, düşmesine, bisiklet, salıncak,kaykay kullanmasına izin verebilirsiniz.
*Ev içinde atlama, zıplama, sıçrama, sürünme gibi hareketli oyunlar oynamasına temel güvenlik önlemlerini alıp izin vererek, bedenini dengeli kullanmayı öğretebilirsiniz.
*Çocuğunuza soru sormak yerine ona ilgilendiği her şeyin açıklamasını siz yapmalısınız.
*Bir resmin diğer yarısını bulma oyunu oynayabilirsiniz. Bu oyun için gazete ya da dergilerden birkaç resim bulup ikiye, üçe vs. keserek parçalar oluşturabilirsiniz.
*Çocuğunuza eşyaların altının, üstünün, arkasının, yanının neresi olduğunu öğretebilirsiniz.
*Çocuğunuza günlük yaşamda giyinirken, yemek yerken, araçta giderken kavramları öğretebilirsiniz. Sıcak çay, ılık su, tahta sert, pamuk yumuşak, otobüs uzun, taksi kısa gibi.
*Daire, üçgen, kare şekillerini tanıtabilirsiniz.
*Çocuğunuza her gün mutlaka resimli bir kitap göstererek ona kitaptaki resimleri anlatabilirsiniz.
Kalemle değişik çizgiler çizmeyi gösterebilirsiniz.
*Evcilik, tamircilik, doktorculuk oyunlarını onunla birlikte oynamanız çok yararlı olacaktır.
3-6 YAŞ
*Kağıt üzerine daire, kare, üçgen şekilleri çizip, aynılarını bakarak çizmesini isteyebilirsiniz.
*Birlikte değişik insan resimleri çizebilirsiniz.
*Her gün resim yapmasına ortam hazırlayabilirsiniz. Renkli kalemler ve kağıtlar hazırlayın, yaptığı resimleri ede duvarlara asın.
*Değişik malzemeler kullanarak (el işi kağıdı, renkli karton gibi) yırtma ve yapıştırma şeklinde resimler oluşturun. Çocuğunuzun yaratıcılığını kullanmasına izin verin.
*Az parçalı bul-yap türü oyuncaklarla oynamasını sağlayın. Büyüdükçe parça sayılarını arttırın.
*Çocuğunuza keskin olmayan makas kullanmayı öğretebilirsiniz. Sizin olmadığınız durumlarda makası ortada bırakmayın.
*Çocuğunuza yaşantınız içinde az-çok, uzun-kısa, ağır-hafif gibi zıt kavramları ve siyah-kara, minik-küçük gibi eş kavramları öğretebilirsiniz.
*Büyükten küçüğe, azdan çoğa, açıktan koyuya gibi kavramları sıralama oyunları ile öğretebilirsiniz.
*Sayıları daha iyi tanıması için oyunlar üretebilir, odasının duvarına da sayıları yapıştırabilirsiniz.
*İki resim arasındaki farkı bulma, eşini bulma gibi zihin jimnastiği oyunları oynayabilirsiniz.
*Çocuğunuza para kavramını, ekmeğin ya da şekerin kaç liraya alınabileceğini öğretebilirsiniz.
*Günlük işlerinizi yaparken soru sorarak düşünmesini geliştirebilirsiniz. (Ben neden ütü yapıyorum? Ütülemezsem ne olur? Neden ellerimizi yıkıyoruz? gibi)
*Unutmayın farklı insanlarla ve çocuklarla iletişim kurması sosyal gelişimini destekler.
*Çocuğunuzu müzikle ve müzik aletleriyle tanıştırabilirsiniz.