Fazla çalışma, haftalık 45 saatin üzerinde çalışmadır. Fazla sürelerle çalışma ise haftalık çalışma süresinin 45 saatin altında olmasına karşın 45 saate kadar yapılan çalışmalardır. Bu iki durum için de işçinin yazılı onayı alınır. Zorunlu nedenler veya olağanüstü durumlarda yapılan fazla çalışmalarda bu onay gerekmez. Ayrıca bu durumlardaki çalışmalar fazla çalışma sayılmaz. İşçi onay verirse bunu işverene 230 gün önceden yazılı olarak bildirmek kaydıyla geri alabilir. İşçi onayı olmadan yapılan çalışmalar da fazla çalışma sayılır. İşveren veya vekilinin onayı olmadan işçi tarafından yapılan çalışma, fazla çalışma sayılmaz. Fazla çalışma süresi toplamı 1 yılda 270 saatten fazla olamaz. Fazla çalışmalarla ilgili sürelerin hesaplanmasında yarım saatten az olan süreler yarım saat, fazla olan süreler ise 1 saat olarak hesaplanır.
Fazla çalışma yapılamayacak işler:
-Günde 7,5 saat ve daha az çalışılması gereken işler,
-Gece sayılan gün dönemindeki işler,
-Maden ocakları, kablo döşemesi, kanalizasyon, tünel inşaatı gibi işlerin yer ve su altlarında yapılanlarda.
Fazla çalışma yapamayacak işçiler:
-18 yaşını doldurmamış işçiler,
- İş sözleşmeleri ile önceden veya sonradan fazladan çalışmayı kabul etmiş olsalar bile sağlıklarının elvermediği işyeri hekimi veya ssk hekimi vs. raporu ile belirlenen işçiler,
-Yeni doğum yağmış ve çocuk emziren işçiler,
-Kısmi süreli iş sözleşmeleri ile çalıştırılan işçiler.
Serbest zaman ise, fazla çalışma yapan işçi, isterse işverene yazılı olarak başvurursa bu çalışmalar karşılığı zamlı ücret yerine, fazla çalıştığı her saat karşılığı 1 saat 30 dakikayı, fazla sürelerle çalıştığı her saat karşılığında ise 1 saat 15 dakikayı serbest zaman olarak kullanır.
İşçi hak ettiği serbest zamanı 6 ay zarfında işverene önceden yazılı olarak bildirmesiyle aralıksız ve ücretinde kesinti olmadan kullanır. Tatil ve izin günlerinde serbest zaman kullandırılamaz. İşçi yazılı olarak başvurmazsa serbest zaman verilmez ancak hak edilen ücret verilir. Fazla çalışma yaptığını iddia eden işçi, ispatla yükümlüdür. Fazla çalışma ücreti, saat başı normal saat başı ücretinin %50 fazlasıyla ödenir. Fazla sürelerle çalışmada ise, saat başı %25 yükseltilmesiyle ödenir. İşyerinde en yetkili kişi fazla çalışma ücreti isteyemez.
Zorunlu nedenle fazla çalışma: Bu sebeplerden dolayı yapılan çalışmalar 270 saatte hesaplamaya katılmaz. İşçinin onayının alınmasına gerek yoktur. İşçi, serbest zaman kullanma isteğinde bulunamaz yani hak ettiği ücreti verilecektir.
Olağanüstü nedenle fazla çalışma ise seferberlik gibi durumlarda ortaya çıkar. Cumhurbaşkanı, günlük çalışma süresini işçinin en çok çalışma gücüne çıkartabilir. İşçinin rızası alınmaz. Günlük en fazla 13 saate çıkarılabilir. Çalışanlar iki çalışma süresi en az 11 saat dinlendirilmelidirler.
Zorunlu nedenlerle fazla çalışma ile olağanüstü fazla çalışmalarda yeraltı maden işçilerinde haftada 37,5 saati aşan her bir saat fazla çalışma için verilecek ücret, normal saat başı ücretin %100 ünden az olmamak üzere artırılarak ödenir. Bütün bu bilgilere dayanılarak iş hukuku alanında davanızı açabilirsiniz ancak yine de bir iş avukatı ile bu yola girmenizi yüzde yüz tavsiye ederim.