KADINLARDA İDRAR KAÇIRMA

Gebelik, çok sayıda doğum, menopoz, şişmanlık, sigara kullanımı, kabızlık geçirilmiş ameliyatlar görülme sıklığını artırmaktadır. İdrar tutamamayı anlayabilmek için idrarın nasıl tutulabildiğini anlamak gerekir. Şöyle ki, böbreklerden üreter adı verilen borularla mesaneye (idrar torbası) gelen idrar, mesane duvarında gerilmeye neden olur. Mesane duvarındaki gerilmeyi algılayan cihazlar(reseptör) işeme isteği sinyallerini iletirler. Ancak 300-500 ml 'ye kadar işeme hissi doğmaz. Mesane kapasitesi dolunca işeme isteği kaçınılmaz olur. Önce mesaneyi çevreleyen kaslar(detrussor) kasılır. Mesane basıncı çok artar. Bu esnada mesane boynu denilen yerde kaslar gevşer idrar, idrar çıkış borusu(3 cm uzunluğunda olup uretra  adını alır)ile dışarı atılır Mesane kasları arasında ilginç bir ahenkle bu sistem çalışır. Ancak enfeksiyon,    travma  ve bazı hastalıklarda bu ahenk bozulabilir. Böylece idrar kaçırma olayı gerçekleşir.

İdrar kaçırma tipleri : 

1. Stres inkontinans  : En sık tipi olup karın içi basıncını arttıran durumlar( ıkınma, öksürme , gülme, ağır bir şey kaldırma, merdiven veya yokuş çıkma, aksırma) 

2. Aciliyet(urge) inkontinans  : İdrar hissi gelir gelmez acilen idrara çıkma hissidir. Çoğu kez kişi tuvalete yetişemeden idrarı kaçar.

3. Stres  inkontinans ve urge tipin bir arada olabildiği mixt tip )

4. Taşma (overflow)tip:mesane aşırı dolmasına ve gerilmesine rağmen bazı nörojenik hastalıklarda mesela diyabetik nöropatide mesanedeki gerilmenin geç algılanması nedeniyle idrar kaçar bunların dışında idrar yolu travmalarında oluşabilen inkontinaslar konumuz dışındadır.

Esas konumuz olan stres inkontinans ençok ileri yaş( merkezi sinir sistemin kontrol merkezinin ileri yaşlarda mesaneye ve buradaki sinir sistemine etkileri bozulabilir) menopoz sonrası (östrojen hormonu eksikliği nedeniyle doku zaafiyeti ve zor doğumlar (çok doğum yapanlarda da görülebilirse de sezaryen sonrasında görülebilir) 

Değerlendirme  

1. Anamnez özellikle kadın doğum ve bel fıtığı ameliyatları ile bu şikayetle alakalı ameliyatlar sorulmalıdır

2 . Tam fizik muayene ve MARSHALL MARCHETTİ testi (mesane boynu vajinadan parmakla kaldırılıp öksürtülür ve Q testi pamuklu çubuk ile mesane boynu hareketliliği 

3. İdrar analizi

4 . Böbrek fonksiyon testleri,

Ayrıca gerektiğinde urodinami, mr , usg, sistometri,  EMG(sfinkter elektromiyografİ) ,videourodinami yapılabilir

TEDAVİ    

Tıbbi ve cerrah yöntemler vardır

Ekzersiz : Pelivisteki kasların güçlendirilmesi amaçlanır. İdrar yaparken işemenin durdurulup tekrar başlatılması esası oluşturur. Ekzersizden sonuç alınmazsa pelvik sinir ve kaslar problar aracılığıyla elektriksel uyarılar ile fayda sağlanabir.

İlaç: antikolinerjik ilaçlar mesanenin aşırı uyarılmasını engeller. Özeellikle urge tipinde önerilir.

     
Östrojenli kremler menopoz sonrası dönemde lokal uygulamada çok iyi sonuçlar vermektedir.

Botox: Mesane kaslarına veya üretra etrafına verilebilir.

En yaygın ve en etkili tedavi olup abdominal (karından) veya vaginal yoldan yapılır. Halen en sık kullanılan yöntem vajinal askı ameliyatlarıdır. Mesh adı verilen bandlar kullanılır. Başarı şansı % 90dir. Hastanede kalış süresi 1 gün olup ertesi gün normal işine dönebilmektedir.

Prof.Dr.Mehmet Ali Ceylan Erden

Karaman Özel Selçuklu Hastanesi