Pandemi zamanı evinden üretim yapıp satış yapan arkadaş ve komşularına yardımcı olmak için sosyal medyaya yönlendiren Landa Kadın Kooperatifi Başkanı Leyla Büyükköse, hayatında yeni bir kapı aralamış. Evinde yöresel ürünler yapan ev kadınlarının satışının artmasına yardımcı olan Leyla Hanım, üreten kadınlarla el ele vererek Landa Kadın Kooperatifini kurmuş. Kurulan kooperatifle hibe desteği alan Leyla Hanım, bu destekle aşene kurarak kadınları burada toplamış. Yetiştirilmesinden toplanmasına, hazırlanmasından paketlenmesine her aşamasında kadın emeğinin olduğu kooperatifte, erişte, Karaman Halkası, nohut, kurutulmuş domates, Tarhana, tahin, karadut özü, pekmez, sumak, reçel, üzüm kurusu, zeytin yağı, kavurga, pul biber, yeşil mercimek, turşu, salça ve börülce gibi ürünler yer alıyor. Burayı kurarken Karaman’da yapılmayan bir şey yapmayı hedefleyen Leyla Hanım, yine kadınlar tarafından yapılan Karaman temalı magnetler üreterek satışa sunmuş… Leyla Hanım özellikle ev geçindirmek zorunda kalan, çocuk okutan ve ihtiyacı olan kadınları desteklediklerini belirterek, bu alanda hazırlanan projelere ortak olduklarını anlattı. Leyla Hanım, “Kadınların olduğu her yerde hem güzellik hem üretim var” diyor.
7 KADIN EL ELE
Kooperatifleşme sürecine 7 kadın el ele vererek gittiklerini anlatan Leyla Hanım, o süreci şu şekilde anlattı:
“Aslen Karamanlıyım. Çocuk Gelişimi mezunuyum ama kendi işimi yamadım hiç. Babam esnaftı evlenmeden önce ona yardım ederdim. Eşim reklam ajansı sahibi. Evlendikten sonra da ona yardım ettim. İçimde aslında hep bir girişimcilik ruhu vardı. 2 çocuğum var. Onlar küçüktü ve büyümesini bekliyordum… Çevremde evde yaptığı ürünleri satarak ev geçindiren üretken güçlü kadınlar vardı. Pandemi döneminde satışları durma noktasında geldi. Eşim reklam ajansı olunca bize danıştılar. Ben de onlara yardımcı olmak adına ‘Aşene’ adında sosyal medya hesabı açtım ve evde yaptıkları ürünleri internet üzerinden satmaya başladılar. Evde üretilecek her şeyi yapıyorlardı, erişte, reçel, turşu… Bir süre bu şekilde devam etti sonra bir araya geldik ve bir şeyler yapalım dedik… Çoğu hala Karaman’ı bilmiyor. Konya’nın bir ilçesi zannediliyordu. Bir magneti bile yoktu. Birçok yöresel ürün var ama ulaşılamıyor, satışını yapan bir yer yok. Sonra düşündük ve Karaman’ı temsil edecek bir şeyler yapmaya karar verdik. 7 kadın bir araya geldik ve kooperatifimizi kurduk.”
“DESTEK ALIP, AŞENE KURDUK”
Kooperatifleştikten sonra işlerin hızlandığını ifade eden Leyla Hanım, şunları söyledi:
“Kooperatifimize bir isim arıyorduk. Değerli Rıza Duru ağabey ‘Landa’ olsun dedi. Landa Hititler zamanında Karaman'ın ilk bilinen ismiymiş. Çok hoşumuza gitti kabul ettik. Buradaki ‘Landa’nın isim babası Rıza ağabeydir… Bizim burayı kurarken iki amacımız vardı. Biri üreten kadını destekleyerek istihdam sağlamak ikincisi Karaman’ın tanıtımını yapmak. Proje ürettik ve KOSGEB (Küçük ve Orta Ölçekli İşletmeleri Geliştirme ve Destekleme İdaresi Başkanlığı)’nden hibe desteği alarak aşenemizi kurduk. İnternetten paketleme malzemeleri satın aldık. Etiket yapıp bastık. Hepsinde yine ilmek ilmek bizim araştırma ve emeğimiz var… Her sabah aşenemizde buluşuyoruz. O gün hangi ürün çıkacaksa, hangi ürünün siparişi var ise onu hazırlıyoruz. Mesela erişte çıkacaksa, hamurunu hazırlayıp, açması kesmesini el birliğiyle yapıyoruz. Mantı, mayalı aynı şekilde aşenemizde el birliğinde hazırlayıp paketliyoruz. Milli Eğitim Müdürümüz Mehmet Çalışkan sağ olsun Gazi Kültür Sanat Merkezi’nde bir yer verdi. Satış ofisi olarak orayı kullanıyoruz. Sanat merkezini gezmeye gelen yerli ve yabancı turistler bizden yöresel ürünler ve hediyelikler alıyor. Hem onlara bölgeyi tanıtıyoruz, hem ulaşamadıkları ve özledikleri lezzetleri ulaştırıyoruz hem de Karaman’ın tanıtımına destek oluyoruz. Buradaki kafe bölümünde yine kooperatifimiz tarafından belirlenen kadınlardan sipariş pasta börek alıyoruz. El lezzetine ve temizliğine güvendiğimiz desteğe ihtiyacı olan kadınlarla çalışıyoruz. Çok da beğeniliyor.”
Gazi kültür ve Sanat Merkezinde gönüllük esasıyla çalışmalar yürüttüklerini anlatan Leyla Hanım, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Burada sosyal sorumluluk projelerine de destek veriyoruz. Mesela şimdi ramazan nedeniyle, okullarımızdaki belirlenen çocuklara iftar veriyoruz. Yemek servislerinde ve burada yapılacak işlerde gönüllü olarak çalışıyoruz. İftar öncesi çocuklarımıza Hacivat- Karagöz gösterisi sunuluyor, iftar veriliyor ve en son da hediyelerle çocuklarımızı uğurluyoruz.
TARLADAN SOFRAYA
Leyla Hanım, ürünlerin çoğunun yerli tohumla yetiştirilen ürünlerden yaptıklarını söyledi:
“Bizim burada ürettiğimiz ürünlerin çoğunun yerli tohumla yapıla hasatla yapıyoruz. Mesela yeşil mercimeği üreten ablamız dedesinin babasının tohumlarıyla üretime devam ediyor. Yine tarhanayı yapan ablamızın içine koyduğu her malzeme kendi tarlasının ürünü. Kırmızı biber, domates, soğan, süzme yoğurt aynı şekilde kendisine ait. Tahin aynı şekilde evde makinası var taze taze çekiyor. Erişte de aynı. Ablamızın kendi tarlası var 3- 5 dönüm. Buğdayını ekiyor, un haline getiriyor ve eriştesini yapıp satıyor. Yine kendi tarlasında kendi bulgurunu, mısırını yetiştirip kavurga yapanımız var. Pul biberimizi üreten genç bir kızımız var. O da üretim yaparak çeyizini hazırlıyor. Hasa çoğuna bakan var. Ev geçindiren güçlü kadınlarımız hepsi… Bazen yaşlı teyzeler geliyor patik gibi el emeği ürünlerini satmak için. Onlara da yardımcı oluyoruz.
KARAMAN HALKASI, HALKA AÇILIYOR
Karaman’a özgü bir lezzet olan Karaman Halkası ile proje hazırladıklarına dikkati çeken Leyla Hanım, projeyle ilgili şu bilgileri verdi:
“Sosyal Politikalar İl Müdürlüğü ve Tarım İl Müdürlüğüyle ortaklaşa bir proje geliştirdik. Proje kapsamında üretim ekipmanları alınarak, yine kadınlar istihdam edilecek. Unutulmaya yüz tutmuş lezzetimiz Karaman Halkası halkla buluşturulacak. Karaman Halkası bizim için çok önemli. Bu lezzet yokluktan doğan bir lezzet. İçinde bölgemizde bol bulunan un, tahin ve tereyağı var. Eskiden kuyruk yağı da eklerlermiş. Şimdi ağır olmaması adına konmuyor. Dayanıklı olması ve bayatlamamasıyla meşhur bir lezzet. Eskilerin krakeri gibi. Biz küçükken beslenmelerimize koyarlardı. Ayda bir defa yapılırdı. Bir ay taze kalırdı. Biz de bir ay tüketirdik. Yine eski tarifiyle katkısız yapacağımız geleneksel bir lezzet olacak. Anlaşalı yerel ve ulusal marketlere satış yapacağız. Proje kapsamında 50 kadın istihdam edilecek. Bu projeyle Karaman Halkasının tanıtımı yapılacak, hem de kadın istihdamı yapılacak. Sosyal Politikalar İl Müdürlüğüyle yaptığımız ve önümüzdeki günlerde hayata geçecek olan bir projemiz daha var. Bu proje de devlet koruması altındaki kadınları iş hayatına kazandırmaya yönelik planlandı. Tüm üretim alanlarımızda bu kadınların yer almasını ve iş hayatına girerek ekonomik özgürlüklerini kazanmasını hedefliyoruz. Biz Landa Kadın Kooperatifi olarak kadınlarla varız ve kadının olduğu her alanda var olacağız. Onlar için, onlarla birlikte.”