Karaman’da ESWL( Vücut dışından taş kırma) Tedavisi uygulamaya başlayan Karaman Özel Selçuklu Hastanesi Üroloji Uzmanı Op. Dr. Osman Tükel, ESWL tekniğiyle alakalı detaylı bilgiler verdi.
Üriner sistem taş hastalıkları
Taşın yerleşim yerine göre böbrekler veya üreterde (börekle mesane arasındaki idrar kanalı ) bulgu verir. Genellikle böğür bölgesinde künt, kıvrandırıcı bir ağrı şeklinde hissedilir. Bu ağrı sıklıkla böğür bölgesinden karın alt kadranlarına, kasıklara doğru yayılabilir. Şiddetli yan ağrısına, bulantı ve kusma, eşlik edebilir. Üreter alt kısmındaki taşlarda sık idrara çıkma hissi, genital bölgelere ağrının yayılması bulguları olabilir.Bu bulgulara ek olarak idrar yollarında kanama, idrar yaparken yanma bulguları olabilmektedir.
Hastalığın tanısı
Genellikle böbrek içindeki taşlar sessiz seyreder bu dönemde başka rahatsızlıklar nedeni ile yapılan görüntüleme yöntemlerinde üriner sistem taşları saptanabilmektedir. Bu taşlar böbrek içinde hareket edip böbrek pelvisi ve üretere düştüğü durumlarda ani başlangıçlı şiddetli ağrı ile bulgu verirler. Kesin tanı radyolojik inceleme ile konmaktadır. Röntgen, ultrasonografi ve gerektiği durumlarda bilgisayarlı tomografi ile taşın yerleşim yeri, boyutu, idrar yolunda tıkanıklık yapıp yapmadığı saptanır. Bu bilgiler taşa uygulanacak tedavi seçiminde önemlidir.
4 mm büyüklüğe kadar olan taşlar büyük oranda idrar yolundan düşer. 6 mm’den büyük taşların idrar yolundan atılması zordur ve girişimsel i tedavi gerektirebilecek taşlardır.
ESWL Yöntemi
ESWL yöntemi 1980' lerde tıbbın kullanımına girmiştir. Taş hastalığının tedavisini kökten değiştirmiş hastaları operasyondan kurtarabilecek yöntem olarak tedavide yerini almıştır.
ESWL nasıl etki gösterir
ESWL işlemi; vücut dışında üretilen şok dalgalarının, iletken bir ortam kullanılarak, vücut içinde bir hedefe (taşa ) yönlendirilmesidir. Şok dalgası vücut dışında üretilir ve taşları parçalamak üzere vücut içerisinden geçirilir. Taşa odaklanan şok dalgaları taş yüzeyinde erozyon, taşın iç yapısındaki elemanları birbirinden ayıran gerilim dalgası oluştururlar ve böylece taş parçalanır. Küçük parçacıklar halinde idrar yollarında atılır. Tedavi genellikle ağrısızdır, hastaların büyük kısmında anestezi uygulaması gerektirmeden uygulanır.
ESWL işlemi nasıl uygulanır?
Hasta cihazın yatak kısmına yatar, masanın su yastığı ( şok dalgalarını hasta vücuduna geçişini sağlar) taşın bulunduğu bölgeye getirilir. X-Ray cihazı ile hastanın taşı odaklama yapılmasını takiben işlem başlatılır. Cihaz hedeflenen taşa şok dalgalarını taş kırılana kadar yada seans için belirlenen sayıya kadar gönderir. İşlem 45 dakika civarında sürer.
Kimlere uygulanmaz?
ESWL işlemi gebelerde, kanama bozukluğu olanlarda kesinlikle uygulanmaz.
Her hastaya ve her taşa işlem uygulanabilir mi?
Tüm tedavi gerektiren taşların yaklaşık % 60-70 ine eswl uygulanabilmektedir. Böbrek içindeki taşlarda boyutu 2 cm’den küçük taşlar ESWL için uygundur daha büyük olanlarda cerrahi tedavi önceliklidir. Böbrek içindeki taşların kırılma başarısı üreter taşlarına oranla daha yüksektir. Aşırı şişman olanlarda, vücutta ciddi şekil bozukluğu olanlarda taşın görüntülemesinde ve odaklanması güç olduğundan ESWL için uygun hastalar değillerdir.
Sonuç olarak
ESWL’nin etkinliği değerlendirilmiş ve taşsızlık oranı %75 ve başarı oranı %80 olarak tespit edilmiştir.Uygun hastalarda cerrahi işlem olmadan tedavi sağlayan, hastanede yatış gerektirmeyen, yaklaşık 30 yıldır tüm Dünyada yaygın biçimde kullanılmış, etkili ve güvenli bir tekniktir.