Karaman 7.TOKİ Konut Yapı İnşaatında görev alan ISG Uzman Mühendisi Dilan AYGÜN ‘’Pandemi Döneminde İş Sağlığı ve Güvenliği‘’ ile ilgili açıklamalarda bulundu.
Aralık 2019 ‘da Korona Virüs (Covid-19 ) Çin’in Wuhan kentinde ortaya çıkmış ve Dünya Sağlık Örgütü (WHO ) tarafından Pandemi ilan edilmesiyle birlikte iş hayatında önemli değişiklikler olmuştur.Covid-19 ‘un işyerlerine en önemli etkisi iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin değiştirilmesi ve arttırılmasıdır.Virüsün hızla yayılması ve ölümcül olması nedeniyle iş yerlerinde yeni çalışma sistemleri geliştirlmiş,önlemler ile yeni çalışma uygulamalarına başlanmıştır.
Virüsün yayılmasını engelleyici iş sağlığı ve güvenliği önlemlerini alma, bununla ilgili araç gereç sağlama, gelişmeleri takip etme, işçileri bilgilendirme yükümlülüğü işverene aittir.
Küresel piyasaların kollektif eylem gerektiren anlardaki yetersizliğini ortaya çıkaran bu gibi salgın dönemlerinde devletlerden vatandaşların korunmasına yönelik politikalar oluşturması beklenir.
Dünya Sağlık Örgütü’nün açıklamalarına göre virüs son derece bulaşıcıdır ve hastanın genel sağlık durumu, yaşı, kronik hastalıkları, bağışıklık sisteminin düşüklüğü gibi sebeplerle birleşerek ölüme yol açmaktadır. Bu nedenle iş yerlerinde virüsün bulaşmasını engelleyici çok sıkı tedbirler alınması gerekmektedir. Pandeminin ilk günlerinde iş yerlerinin çoğunluğu kapatılmış olsa da yeniden açıldığında salgın henüz bitmemiş olduğundan işverenin önlem alması gerekmektedir. İşte bu nedenle işverenlerin pandemi döneminde iş sağlığı ve güvenliği yükümlülükleri çeşitlenmiş ve artmıştır.
Salgını kontrol altına alabilmek için birçok iş yeri kapatılmış veya uzaktan/evde çalışma sistemine geçilmiştir. Ancak bazı sektörlerde çalışmanın devam etmek zorunda olması ve işin niteliği gereği uzaktan çalışmaya elverişli olmaması nedeniyle iş yerlerinde pandemiye karşı iş sağlığı ve güvenliği konusu gündeme gelmiştir. İş akdinin kişisel niteliği gereği işçi ile işveren arasında kurulan karşılıklı sorumluluklar bağlamında işveren, işçiyi korumak, yaptığı iş dolayısıyla işçinin uğrayacağı zararlara karşı önlemler almak zorundadır. İşverenin alması gereken iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin yasal dayanağını 6098 sayılı TBK’da (Türk Borçlar Kanunu ) düzenlenen işverenin işçiyi gözetme borcu oluşturmaktadır.
İşverenin iş sağlığı güvenliği konusunda alması gereken önlemler bilimin, tekniğin, güncel gelişmelerin ışığında farklılık gösterir ve devamlı olarak kendini yeniler. İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’na göre işverenin işçilerin sağlıklı ortamda çalışmalarını temin etmek için alması gereken önlemler ve uygulaması gereken hususlar vardır. Pandemi döneminde işveren iş sağlığı ve güvenliği tedbirleri kapsamında işçilerin sağlığını koruyabilmek için her türlü sağlık ekipmanını bulundurmakla yükümlüdür. Buna örnek olarak işçilere tek kullanımlık maske, eldiven, siperlik, galoş, pandemiye özgü koruyucu giysi, tulum tedarik edilmesi gösterilebilir. Kişisel koruyucu ekipman iş sağlığı ve güvenliği bakımından büyük önem taşımaktadır.
İş yerlerinde alınması gereken önlemlere ilişkin Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu tarafından her sektöre yönelik olarak on bir rehber yayımlanmıştır. Bu rehberde iş yerlerinin, işin özellikleri, işçilerin çalışma şartları göz önüne alınarak tavsiye niteliğinde tedbirler kamuoyu ile paylaşılmıştır. İşveren kendi iş yeri için tavsiye edilen bu tedbirleri almakla yükümlüdür. Öncelikle virüsün barınmasını ve yayılımını durdurmak amacıyla iş yeri dezenfekte edilmelidir. Bu nedenle işveren iş yerinde düzenli aralıklarla dezenfekte işlemi yaptırmalıdır. Bunun yanında günlük iş yeri temizliğine olduğundan daha fazla özen gösterilmelidir.
Hijyen çalışmaları özellikle ortak kullanım alanlarında önem taşımaktadır. Virüsün insan temasının olduğu her ortamda hızla yayıldığı bilinmektedir. Bu nedenle ortak kullanılan servisler, cihazlar, kapı kolları, yemekhaneler, yatakhaneler, asansörler, merdiven korkulukları, banyo, tuvalet gibi ortak kullanımın olduğu tüm alanlar titizlikle virüsle mücadeleye uygun olarak temizlenmelidir. Ayrıca iş yerinde el dezenfektanları kullanılmalı, girişlerde parmak izi okuma cihazı gibi elle temas edilen yüzeyler kullanılmamalı veya her kullanımdan sonra dezenfekte edilmelidir.
İşverenin pandemi sırasında işçilerin sağlığını korumaya yönelik alacağı en önemli tedbir virüsle mücadelede alınacak bireysel önlemler hakkında işçileri bilgilendirmektir. Ayrıca pandemi nedeniyle alınacak iş sağlığı ve güvenliği önlemleri konusunda işçilerin bilgi düzeyinin arttırılması sağlanmalıdır. Pandemi nedeniyle toplu eğitimlerin verilmesi sakıncalı olabilir. Bunun yerine işçilerin bireysel olarak bilinçlendirilmesine ağırlık verilmelidir. İş kazalarının önlenmesi için iş sağlığı ve güvenliği eğitiminin önemi büyüktür. Pandeminin ne zaman biteceği, ne kadar süreceği henüz bilinmediğinden bu süre zarfında iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerine virüsten korunma yolları da dahil edilmelidir. İş yerinde kullanılan araç gereçten başka işçilere ve müşterilere yapılan çay, kahve, ikram gibi yiyecek içecek sunumu kaldırılmalıdır. Cam bardak yerine tek kullanımlık karton bardak kullanılmalı, çay-kahve ihtiyaçları için çay ocakları tercih edilmemelidir. Bunun için işveren tek kullanımlık tabak, bardak, paketli şeker gibi malzemeleri temin etmekle yükümlüdür.
İşveren işçilerin sağlığını korumak için iş yerinde daha önce bulunmayan ek uygulamalar yapabilir. Örneğin daha önce işçilere servisle ulaşım hizmeti sağlanmazken pandemi döneminde toplu taşıma ile ulaşım riskli olabileceği için az kişilik gruplar halinde servisle ulaşım imkânı getirebilir. Ancak servis araçlarında sosyal mesafe korunacak sayıda işçi taşınmalı, araçların temas edilen yüzeyleri her taşımadan sonra dezenfekte edilmelidir. Pandemi dönemine yönelik yeni planlar yapmak, riskleri ortaya koymak ve alınacak tedbirleri organize etmek işverenin sorumluluğundadır. İşyerinin fiziki şartları da pandemiye uygun olarak değiştirilebilir. İşverenin alacağı bu tip önlemler ortamda sağlık risklerinin önüne geçilmesini sağlayacaktır. Pandemi nedeniyle alınacak iş sağlığı ve güvenliği önlemlerinin odak noktası işçinin bilinçlendirilmesi ve tedbir alma konusunda alışkanlık kazandırılması olmalıdır.
İşverenin pandemi döneminde iş sağlığı ve güvenliği açısından alacağı tedbirler çok çeşitlidir. İşe girişlerde işçiler temassız ateş ölçerle kontrol edilmeli, covid-19 belirtileri gösteren işçi diğer işçilerden izole edilerek sağlık kuruluşlarına haber verilmelidir.
İşveren iş yerinin şartlarını ve işin niteliğini göz önüne alarak risk değerlendirmesi yaptırmalıdır. Bu değerlendirmenin sonucuna göre iş yerinde mevcut sağlık riskleri belirlenir. Bunlara göre gerekli tedbirler alınmalıdır. Ayrıca işveren acil durum eylem planlarını bu risklere göre yenilemelidir.
Covid-19 bakımından risk grubunda bulunan 60 yaş üstü, 20 yaş altı, kronik hastalığı bulunan, gebe işçiler için ayrı bir çalışma planı yapılmalıdır. Mümkünse bu işçilerin evden/uzaktan çalışması sağlanmalıdır. Eğer bu mümkün olmuyorsa tek başına bölümlerde çalışmaları sağlanarak yeni bir iş planı yapılmalıdır.
İşveren güncel gelişmeleri, bilim ve teknolojideki ilerlemeleri takip etmeli, önlemlerini buna göre uyarlamalıdır. Özellikle pandemi nedeniyle bilimsel ve teknolojik gelişmeler ön plana çıkmaktadır.
İşçiler almaları gereken önlemler hakkında bilgilendirilmeli ve yapılması gerekenler sık sık hatırlatılmalıdır.
Nihayet işveren tüm tedbirleri aldıktan sonra işçilerin bu tedbirlere uyup uymadıklarını denetlemekle yükümlüdür. Sadece afiş asmak veya maske temin etmekle işverenin sorumlulukları sona ermez. İşçilerin maskeyi kullanıp kullanmadığını hatta doğru kullanıp kullanmadığını da denetlemekle yükümlüdür
Bu noktada işçilerin de kendilerine verilen malzemeyi doğru kullanma yükümlülükleri vardır.
İşverenin iş sağlığı ve güvenliği konusunda her türlü yükümlülüğünü yerine getirmesine rağmen işçinin kendi kusuru ile iş kazası meydana gelirse bu durumdan işveren sorumlu tutulmaz.
Covid-19 pandemisi tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de büyük yankılara yol açmıştır. İş yerlerinin geçici süreyle kapatılması, binlerce işçinin işine son verilmesi ekonomik açıdan birçok etkiye sebep olduğu gibi işverenler ve işçiler açısından da yeni bir dönemin başlangıcı olmuştur. Tüm dünya şunu çok iyi bilmektedir ki, pandemiden sonra artık hiçbir şey eskisi gibi olmayacaktır.