İLK TÜRK –İSLAM DEVLETLERİNE AİT ESERLER
Babürler Dönemi: Taç Mahal –Agra Kalesi-Moti Mescidi -Hümayün Türbesi –Lahor Kalesi-Agra Kaşesi-Mina Mescidi
Moğollar Dönemi: Olcaytü Han Türbesi
Harzemşahlar Dönemi: Şahzinde Camii
Timur Devleti: Yesevi Türbesi-Gevher Şad Camii-Ak Saray –Fiah-ı Zinde Külliyesi-Gök Saray-Semerkant Camisi
Memlüklüler Dönemi: Kayıtbay Türbesi-Mezheriye Camii-Melik-en Nâsır Camii-I. Baybars Camii –Sultan Kavalun Medresesi-Fatıma Hatun Türbesi-Müzheriye Camii
Eyyubiler Dönemi: Şam Adliye Medresesi-İmamı-ı Şafii Türbesi- Ebu Mansur Türbesi- Şeceretü’d Dür Türbesi-Necmeddin Salih Eyyub Türbesi –
İSLÂM MİMARİSİNİN ÖZELLİKLERİ: İslâm mimarisinin eserlerine özellikle Müslümanların feth edip yerleştiği yerlerde rastlanmıştır. İlk camiler sade yapıda çoğunlukla üzerleri açık yapılardı. Peygamber Efendimiz (s.a.v) döneminde faaliyetlerin ilk yeri ve merkezi (Mescidi Nebevi )’dir. Emeviler döneminde Şam Emevi Camii İslam mimarisinin ilk planlı örnek yapıdır. Miraç olayının gerçekleştiği Kubbetü-s Sahra Emevi Halifesi Abdülmelik tarafından yaptırılmıştır. Kurtuba Ulu Cami Endülüs Emevileri tarafından yapılmıştır. Samarra Ulu Cami Abbasi Halifesi Mütevelli Heyeti tarafından yaptırılmıştır .Türk Mimari Sanatında ilk cami örneklerine İslam’ı kabul eden İlk Türk Devleri Karahanlılar Döneminde rastlanmıştır. Bu eser Mevr Şehri yakınlarında bulunan Talhatan Camidir.
Anadolu Selçuklu Dönemine ait Konya Aleaddin Cami 12.yy ortalarında inşası başlamış, 1220 Aleaddin Keykubad Döneminde bitmiştir. Anadolu’daki camilerde ahşap direkli olma özelliğindir. Bu özelliği taşıyan Ankara Arslanhane Camii’dir(1298) Birgu Ulu Cami ise Aydınoğlu Mehmet Bey tarafından( 1312) yaptırılmıştır.
Camilerde ki Mimari Özellikler ve Bölümler :
1)Camilerde bulunan kısımlar: Dış avlu,iç avlu ,kapılar,şadırvan,merdiven,pencereler,mahfel
Maksure, son cemaat yeri, revak, minare icinali, istinare, şerefe ,alem, türbe, döşeme ayakkabılık, minber ,mihrap vaaz kürsüsü ,sütunlar ağaçlar, parmaklıklar, mermerler ,çiniler, ahşap kesme taşlar
2) Çok minareli yapılar (Mimar Sinan’ın Eserleri) Tarihte ki en eski minare(Tunusta Kayravan Cami’dedir)
3) Görkemli kubbeler ilk örneği Kubbet-üs Sahra’dır (16.yy Altın kaplanmış ahşap ile doludur.) Geometrik şekiller kubbelerde dikkat çeker. Cmi kemerler işlemeleri ile beğeni toplamaktadır.
4) Çoğunlukla iç mekanda ki süsler mimarinin önemli özellikleri arasındadır. Fayanslarda ki süslemeler(mücevher desenli) kaligrafik süslemeler göz kamaştırmaktadır.
5)Camilerin yakının da çeşmeler bulunması Türk İslam mimarisinin taşıdığı önemli özelliklerindendir.
(Devam Edecek)