Herkese merhaba!
Bu haftaki yazımız son zamanlarda oldukça sık karşılaştığım bir sorun olan erken çocukluk ve okul çağında görülen vurma davranışı ile ilgili olacak.
Erken çocukluk döneminde (2-6 yaş) benmerkezci olan çocuk isteklerine ulaşabilmek adına sınırları oldukça zorlar. Bu zorlamalar içinde ebeveyne vurma davranışı da sıklıkla görülür. Bunun sonucunda baş edemediğini ya da etrafın ne diyeceğini düşünen anne-baba eğer çocuğun isteğini yerine getirirse ya da çocuk isteği yerine gelmese bile en azından ebeveynlerinin ilgisini olumlu ya da olumsuz çekebildiyse bu davranışa dur diyebilmek zorlaşacaktır. Bir diğer zorlaştıracak durum ise vuran çocuğa ebeveynlerin de vurarak karşılık vermesidir. Bu ebeveynler genellikle eğer onun da canı yanarsa karşı tarafı anlayacağını düşünür. Ama yanılır. Çünkü bu mantık olumsuz davranış olan vurmayı daha da arttıracaktır. Çocuklar ; “Annem/babam dediklerini yapmam bana için vurdu. Demek ki vurarak istekler yaptırılabilir.” ya da “Güç vuran kişideyse, ben de güçlü olmak için vuracağım. Bana yanlış olduğunu söylüyorlar ama gerçekten yanlış bir davranış olsaydı annem/babam vurmazdı.” gibi düşüneceklerdir. Ek olarak çocukların kafası neyin gerçekten doğru neyin gerçekten yanlış olduğu konusunda karışacaktır. Unutmayın çocuğun yaşamı boyunca en büyük rol modeller sizlersiniz!
Okul döneminde vurma davranışı ise (7-11 yaş) büyük ölçüde erken çocukluğunda isteklerini bu şekilde dile getirmeye alışmış ya da ebeveynlerinin net olmayan tutumları ile kafası karışmış olan çocuklarda görülmektedir. Şikayetler bazen aile ilişkilerinden bazen okul ortamından gelmektedir. Yine anne-baba tutumu olmak üzere pek çok etkenin sebep olduğu bu davranış ebeveynleri zor duruma düşürmektedir. Bu davranışların devamlılığını kesmenin ilk adımı davranışın nedenlerinin irdelenmesi ve ortaya çıkarılmasıdır. Bu yaşlarda dur diyemezseniz onun geleceğindeki davranma biçimini belirlemiş olacaksınız ve her zaman zarar gören kendileri olacaktır. Büyüdükçe bu davranışlar geçmez!
Çocukların vurma davranışını durdurmanın diğer bazı yolları:
• “Hayır” diyebilmek. (Kural ve Sınırlar)
• Vurma davranışını kesin, net bir ifade ve şekilde durdurmalısınız. Bu yaptığı komik gibi görünse de yanlış bir şeydir.
• Bu şekilde davrandığı sürece amacı olan dikkatinizi/ilginizi çekemeyeceğini söylemek.
• Doğru model olmak. Örneğin; önce anne-baba olarak sizler duygularınızı ve isteklerinizi sağlıklı ifade edebilmelisiniz.
• Ne kadar isterse istesin her zaman her istediği olamayacaktır.
• Doğru ebeveyn tutumunu sergilemeye çalışmak.
• Davranışlarının sorumluluğunu almayı öğretmek.