Bir kütüphaneci olarak toplumsal bilgi okuryazarı olmanın önemini sizlere arz edeceğim. Sizler bizim için ve kütüphanecilik mesleği için oldukça önemlisiniz. Biz kütüphaneciler toplumun bilgi ihtiyacını karşılamak bazen de bilgi gereksinimlerini algılayıp neye ihtiyaçları oldukları konusunda yönlendirmekle görevliyiz.
Bilgi Okuryazarlığı ve Bilgi Toplumu Nedir?
Bireyin doğru bilgiyi araması, bilgiye erişimi, doğru bilgiye eriştikten sonra hayatını kolaylaştıracak şekilde kullanması ve aktarmasıdır. Bilgi okuryazarı bireyler bilgi toplumunu oluşturur.
Okumak ne derece önemli? Basılı kitapların devri kapandı mı?
Günümüzde kütüphane kullanmayan vatandaşların en çok dile getirdiği tez Kütüphanenin artık önemini yitirmesi ve bilgi ihtiyacının da yapay zekâlardan saniyeler içinde karşılandığı şeklindir. Bir bakıma doğru olabilir ama bu yapay zekâların en doğru bilgiyi verdikleri anlamına gelmez. Yapay zekâlar henüz basılı kaynakların çok azından bilgi çekebilmektedir. Dünyadaki basılı kaynakların çok azı dijital haldedir ve birçoğu açık erişim değildir. Dünyanın en geniş veri tabanlarının ücretleri oldukça yüksektir. Gerçek anlamda doğru bilgiye ulaşmak isteyen bir kullanıcı kendisine basılı kaynakları rehber seçmek durumundadır. Burada ki kullanıcı profili yemek tarifi arayan bir kullanıcıdan ziyade araştırma yapan, makale yazan veya çocuk gelişimi konusunda ne yapacağını bilemeyen bir kullanıcı profili olabilir. Yani bilgi ihtiyaçlarını karşılamada hata paylarının bulunmadığı kullanıcılardır. Bizler toplumsal olarak en basit bilgi ile hayatı idame ettiren kullanıcı profiline sahibiz. Bu bakımdan bilgi okuryazarı olmayan bireyler tarafından kütüphanelerin gereksiz görülmesi tezinin ortaya atılması normal karşılanabilir. Hâlbuki kütüphaneler ve basılı kaynaklar sadece bilgi için var değildir. Okumak sadece bilgi ihtiyacı için değil duygusal anlamda dolu hissetmek ve zihnen daha sağlıklı düşünebilmek içinde gereklidir. Bir spor yapar gibi adeta beyin kaslarını gelişiminde okumak önemli rol oynamaktadır. Yanlış ve doğru bilgileri ayırt edebilen, düşünen ve sorgulayan bireylerin var olabilmesi okumakla gerçekleşecektir. Kolay ulaşılabilen dijital bilgiler ise beyin için düşünme ihtiyacını ortadan kaldırarak zamanla hazır bilgiye alışkın hale getirecek ve köreltecektir. Ayrıca basılı kaynaklar ve kütüphaneler önemsiz olsaydı savaşlarda ilk yok edilen yerler olmazlardır. ‘’Kalem kılıçtan keskindir’’ sözü bizlere bilginin doğru kullanıldığında dünyanın bütün silahlarında daha güçlü olduğunu ifade eder.
Biz kütüphaneciler, mesleğimiz gereği bilgi toplumu oluşturmanın asli görevlilerindeniz. Bilgi okuryazarı olma yolunda ilerleyen bireylerin en büyük yardımcılarıyız. Bu bağlamda toplumun en derin yerine ve bilgiye en uzak köşelerine dahi ulaşabilen halk kütüphanelerin de rolü çok önemlidir. Örneğin bugün gezici kütüphane hizmetinden faydalanan ve kitaplarla tanışan mevsimlik işçi çocukları kendi aydınlanmalarını yaşayabilir, tarla kenarında oynarlarken karşılarına çıkan kütüphane ile kitaplarla tanışabilirler ve asla hayal edemeyeceği noktalara ulaşabileceklerinin farkına varabilirler.
Okumaya ilk başlangıç nasıl ve ne zaman olmalı?
Uzmanlar bebeklerin 3 aylıkken kitaplarla tanışması gerektiğini belirtmektedirler. Son yıllarda ailelerin çocuk gelişimi üzerine kaynak arayışı bilgi talebi artmış bulunmaktadır. Bu konularda arayış içerisinde olan ve neye ihtiyaç duyduğunu tam bilemeyen ailelere en doğru desteği kütüphaneciler sağlamaktadır. Eğer yeni okuyan bireylere ihtiyacımız varsa olabilecek en erken yaşta en doğru kitaplarla başlamak gereklidir. Örneğin banyo kitabı, bez kitaplar, hışırtılı kitaplar gibi bebeklerin dikkatini çekebilecek birçok başlangıç seti bulunmaktadır. Bu tarz başlangıç kitapları, artık toplumda yer edindiği şekilde TV’den uzak tutulan bebeklerin eğlenceli vakit geçirmesine de yardımcı olacak ve bilgi okuryazarı bir birey olacak şekilde ilk adımı atmasını sağlayacaktır.
Bu bağlamda siz değerli okuyucular, aileler ve çocuklarla ekip çalışması içerisinde olmalıyız ve istenilen hedeflere ulaşabilmek için birlikte hareket etmeliyiz.